Bij volwassenen:

De pandakplastiek is een al zeer lang bestaande operatietechniek. Het principe van de operatie is, dat de heupkom welke te kort of te ondiep is, groter gemaakt wordt door een dakje, de pandak, boven de heupkop te plaatsen. De heupkom wordt hierdoor groter gemaakt. Hiervoor zijn wel meer dan 20 verschillende technieken beschikbaar, maar het principe is voor alle technieken min of meer vergelijkbaar. Het dakje wordt gemaakt van uw eigen botweefsel, door een stukje bot uit de bekkenkam te nemen. Vervolgens wordt vlak boven de heupkop een inkeping gemaakt aan de buitenkant van het bekken. De botspaan wordt passend gemaakt en in de inkeping geplaatst. Soms is aanvullende fixatie met schroeven noodzakelijk.

Het grote voordeel van de pandakplastiek is dat het een eenvoudige operatie is, welke vrijwel elke orthopedisch chirurg kan uitvoeren. Complicaties zijn zeldzaam.

Het grote nadeel van de pandakplastiek is, dat de bekkenspaan uiteraard geen kraakbeen heeft zoals een normale heupkom. Tussen de spaan en de heupkop zit het gewrichtskapsel.

Een tweede nadeel is, dat de bekkenspaan alleen de bovenkant van de heupkop bedekt, maar geen steun geeft aan de voorzijde of achterzijde van de heupkop. Toch kunnen de lange termijn resultaten van deze ingreep goed zijn, wanneer deze technisch goed wordt uitgevoerd. Een spaan die te kort, te klein of te hoog zit, geeft geen of onvoldoende effect of steun. Ook na een pandakplastiek kan later altijd nog een kunstheup geplaatst worden. Een onderzoek naar de resultaten op langere termijn, toonde aan, dat 25% van de patienten zonder artrose, tien jaar na de operatie toch artrose ontwikkeld hebben en een kunstheup geplaatst krijgen. Is er voorafgaand aan de operatie al enige artrose aanwezig, dan bedraagt dit percentage 46% na tien jaar. Dergelijke resultaten zijn dus gemiddeld iets slechter dan de Ganz osteotomie, maar zeker niet slecht!

De nabehandeling verschilt, afhankelijk van de fixatie en techniek. In de meeste gevallen is mobilisatie na enkele dagen bedrust mogelijk, en wordt gedeeltelijk belast met elleboogkrukken gedurende zes weken.

fig. 58	fig. 59	fig. 60	fig. 61

Figuur 58 en 59: Twee voorbeelden van een pandakplastiek.

Figuur 60 en 61: Een patientje met ernstige heupdysplasie links. De kop past niet fraai in de kom, en een Ganz-operatie is niet mogelijk. De pandakplastiek geeft een duidelijk betere overdekking van de heup.

Bij kinderen,

wordt vaak een andere techniek toegepast. Hierbij wordt niet en spaantje, maar een hele serie kleinere spaantjes uit de bekkenkam genomen, en laagje voor laagje over de heupkop geplaatst. Schroeven worden hierbij niet gebruikt. Bij kinderen jonger dan 8 jaar is meestal een gipsbroek noodzakelijk gedurende 4 tot 6 weken. Bij oudere kinderen, is vaak geen gipsbroek noodzakelijk, maar wel een periode bedrust van 4 weken. Deze kan aansluitend aan de ziekenhuis opname thuis plaatsvinden.